ดูแลจักรยานด้วยตัวเองให้ดี ก่อนถึงมือช่าง ตอนที่ 1
ถ้าคุณเป็นอีกคนหนึ่งที่ขี่จักรยานอย่างจริงจัง คุณจะรู้ว่าความสนุกกับจักรยานไม่ได้ถูกจำกัดแค่การควบมันให้เร็วที่สุดหรือลุยไปบนเส้นทางวิบากสุดโหดไหน ๆ เท่านั้น เสน่ห์ของการปั่นจักรยานไม่ว่าจะเพื่อสุขภาพหรือเพื่อแข่งขันแท้จริงแล้ว ยังมีอยู่ในการได้บำรุงรักษามันด้วยตัวเองด้วย คนขับรถแข่งรู้สมรรถนะของรถยนต์ตัวเองฉันท์ใดนักจักรยานที่ดีก็ต้องรู้จักชิ้นส่วนและการทำงานของจักรายตัวเองฉันท์นั้น จะง่ายกว่าเสียด้วย เพราะชิ้นส่วนจักรยานไม่ได้ซับซ้อนมากมายเท่ากับรถยนต์หรือมอเตอร์ไซค์ เมื่อเป็นเช่นนี้ก็ไม่ยากหากเราจะดุแลจักรยานคันโปรดด้วยตัวเอง เป็นช่างเสียเองไม่ต้องยกมันไปร้านจักรยานทุกครั้งที่มีปัญหา ลองสังเกตแล้วลงมือปฎิบัติดูเมื่อมีเวลา แล้วจะเข้าใจว่าการเป็นช่างจักรยานตัวเองนั่นไม่ยากอย่างที่คิด มันสนุกและที่สำคัญคือคุณได้ความภูมิใจด้วยที่ซ่อมจักรยานของตัวเองได้
วิธีเพื่อดูแลชิ้นส่วนสำคัญด้วยตัวเอง
ชุดกะโหลกและจานหน้า : ดึงโซ่ออกจากจานหน้าปล่อยห้อยไว้กับแกนกะโหลก ถ้าโซ่สกปรกให้เช็ดเสียก่อน ส่วนการจะถอดชุดกะโหลกออกเพื่อทำความสะอาดหรือเพื่อเปลี่ยนใหม่ทั้งชุดนั่นควรจะปล่อยให้เป็นหน้าที่ของช่างเขาจะดีกว่า ถ้าโยกแล้วไม่พบว่าแกนกะโหลกหลวมคลอนก็ถือว่ามันยังปกติ แต่ถ้าโยกแล้วพบว่าจานหน้าหลวมแต่แกนกะโหลกยังแน่นอยู่ วิธีการคือให้ใช้ฆ้อนยางตอกขาจานทั้งคู่ซ้ายขวาเข้ากับแกนกะโหลกเบา ๆ ใช้ประแจหกเหลี่ยมขนาด 8 ม.ม. หรือประแจปอนด์ขันเข้าไปที่แกนกะโหลก ถ้าเป็นประแจปอนด์ก็ต้องดุที่ขาจานว่าระบุไว้ให้ขันแน่นกี่นิวตัน/เมตร แล้วขันตามนั้น การขันแน่นเกินอาจจะทำให้เกลียวหวาน แล้วมาดูที่ตัวจานซึ่งไมว่าจะเป็นแบบสองหรือสามใบ จะยึดกันไว้ด้วยน็อตหกเหลี่ยมขนาด 5 ม.ม. ให้ใช้ประแจหกเหลี่ยมขนาดเท่ากันสอดไปขันพอตึงมือก็จะแน่นพอดี
ตีนผี : การเข้าเกียร์ได้ไม่ลื่นไหลโดยเฉพาะเฟืองหลัง มักจะเกิดจากสายเคเบิ้ลยึดเพราะดึงบ่อย ๆ หรือขันแน่นไม่พอ สายเคเบิ้ลยืดจึงมีผลต่อการวางตัวของโซ่บนใบเฟือง ช่างมือสมัครเล่นบางคนก็ขอบแก้ปัญหานี้ด้วยการหมุนสกรูสองตัวท้ายตีนผีเอาง่าย ๆ เพื่อตั้งตีนผี ทั้งที่จริง ๆ แล้สกรูดังกล่าวทั้งคู่นี้มีไว้ตั้งขีดจำกัดการเคลื่อนที่ของโซ่ให้มันอยู่ในขอบเขตของเฟืองตัวใหญ่และเล็กที่สุด ไม่ให้ตกลงมาหรือเลยออกไปจนเข้าทำความเสียหายกับซี่ลวดได้เมื่อเข้าเกียร์สูงหรือต่ำสุด การตั้งความตึงเคเบิ้ลของตีนผีนั้นง่ายมาก วิธีการคือสับเกียร์ลงมาอยู่บนเฟืองตัวเล็กที่สุด ใช้มือข้างขวาหมุนขาจานส่วนมือข้างซ้ายก็จับสกรูตัวดำ ๆ ท้ายตีนผีตรงขั้วสายเคเบิ้ล หมุนไปในทิศทางทวนเข็มนาฬิกา (เมื่อหันหน้าเข้าหาท้ายจักรยาน) หมุนไปช้าๆ พร้อมกับลองเข้าเกียร์ไปเรื่อย ๆ ให้ขึ้นและลงจากใบเฟืองเล็กสุดมาใหญ่สุด ใหญ่สุดลงไปถึงเล็กสุด เมื่อพบว่าโซ่วางตัวพาดใบเฟืองเรียบร้อยดี ต่อมาก็ปรับละเอียดที่ตัวสายคือควงปรับความตึงละเอียดที่ติดอยู่กับสายเคเบิ้ลเกียร์ตีนผี (สำหรับเกียร์รุ่นเก่าควงนี้จะติดอยู่กับท่อล่างตรงขั้วเคเบิ้ล แต่เกียร์รุ่นใหม่ที่ร้อยสายไว้ในเฟรมจะอยู่กับเคเบิ้ล ระหว่างหัวเกียร์กับท่อล่าง)
การปรับละเอียดทำได้ด้วยการปรับควงตัวนี้ หมุนได้ทีละเศษหนึ่งส่วนสี่รอบแล้วลองเข้าเกียร์ดู ลองหมุนได้ทั้งทวนและตามเข็มนาฬิกาไปพลางเข้าเกียร์จนกว่าโซ่จะพาดเฟืองได้แม่นยำทุกตัว ถ้าทำทั้งสองอย่างแล้วยังมีปัญหา ขั้นแรกให้ซ้อสายเคเบิ้ลเกียร์มาเปลี่ยนแล้วเริ่มปรับความตึงด้วยการหมุนควงปรับท้ายตีนผีก่อน แล้วตามด้วยหมุนควบปรับตรงสายเคเบิ้ล หากทำตามขั้นตอนทั้งสองแล้วยังปรากฎว่าเข้าเกียร์ได้ลำบากก็ต้องปรึกษาช่าง
หยอดน้ำมันหล่อลื่นโซ่ : พวกช่างมืออาชีพในทีมจักรยานแข่งระดับแนวหน้า บอกกับเราว่าวิธีการหล่อลื่นโซ่จักรยานให้ได้ผลดีที่สุดคือการทำความสะอาดโซ่ให้ปราศจากคราบฝุ่นและดินสะสมเสียก่อน ด้วยการใช้ผ้าหรือฟองน้ำสะอาดชุบน้ำสบู่จับรอบโซ่ในระดับใต้ตะเกียบโซ่ด้วยมือซ้ายและใช้มือขวาหมุนขาจานหน้าสิบรอบ เปลี่ยนผ้า (หรือใช้ส่วนอื่นที่ยังสะอาดอยู่) มาจับโซ่แล้วหมุนใหม่จนกว่าโซ่จะสะอาดซึ่งดูได้จากผ้าที่ต้องสะอาดไร้คราบน้ำมันจับ จะเช็ดซ้ำด้วยผ้าให้แห้งสนิทหรือปล่อยทิ้งไว้ให้แห้งนาน 10 นาทีก็ได้ ก่อนจะหยอดน้ำมันหล่อลื่นโซ่จักรยานลงไปที่ข้อให้ครบทุกข้อทีละข้อช้า ๆ ปล่อยให้น้ำมันซึมลงข้อจนทั่วทิ้งไว้อีกสิบนาทีเช่นกัน แล้วค่อยใช้ผ้ารูดน้ำมันส่วนเกินออกจากโซ่ ส่วนที่ใช้งานจะซึมลงไปในข้อโซ่เรียบร้อยแล้ว ผนังโซ่ที่ด้านนอกนั่นไม่ต้องหล่อน้ำมันเพราะจะไปเคลือบไว้แล้วกลายเป็นตัวดูดจับฝุ่นให้สกปรกเปล่า ๆ ซ้ำยังจะเป็นตัวเสียดสีระหว่างข้อจนทำให้โซ่ของคุณสึกหรอเร็วกว่าเดิมด้วย
หลักอาน : การดูแลหลังจากขี่จักรยานตากฝนมาแล้ว ทำได้โดยการให้เทปพันจุดที่หลักอานต่อกับเฟรมจักรยานไว้เพื่อหมายตำแหน่งความสูงเดิม ใช้ควงหกเหลี่ยมหมุนสกรูยึดแหวนหลักอานออกก่อนแล้วใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำเช็ดหลักอานให้สะอาดทั้งท่อน ยกเฟรมหงายเพื่อให้น้ำและสิ่งสกปรกตกค้างไหลออก ทาจาระบีบาง ๆ ที่หลักอานใต้แนวเทปพันสายไฟแล้วใช้ควงหกเหลี่ยมขันกลับให้ได้ระดับตามที่หมายไว้ด้วยเทปพันสายไฟและแน่นดังเดิม หากตรงจุดนี้ถูกกำหนดไว้ว่าต้องขันแน่นเป็นตัวเลขนิวตัน/เมตรก็ให้ขันให้แน่นตามตัวเลขกำหนด
>> อ่านต่อตอนที่ 2
0 ความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น