อนาคตของจักรยานเสือภูเขา 29 นิ้ว (29er)

สวัสดีครับวันนี้จะมานำเสนออุปกรณ์แปลก ๆ ใหม่ ๆ ในแบบตรงไปตรงมา วิเคราะห์เจาะลึก ให้ผู้อ่านได้รับความรู้และความเพลิดเพลิน ไปพร้อม ๆ กับการตัดสินใจเลือกใช้อุปกรณ์ให้กับจักรยานอันเป็นที่รักของท่านได้อย่างคุ้มค่าที่สุดกันอีกครั้ง

จักรยานเสือภูเขา 29 นิ้ว

10 ปีที่แล้ว 29er (ทเวนตี้ไนเออร์)  ถือกำเนิดจากชายผู้เปรียบเสมือนบิดาของวงการจักรยานเสือภูเขา 10 ปีที่การพัฒนามาถึงจุดที่เรียกว่าดีที่สุดและ 10 ปีที่กระแสการตอบรับจากผู้ผลิตชั้นนำทั่วโลก ต่างเร่งพัฒนารถและผลิตภัณฑ์ของตนให้ขึ้มาเป็นจ้าวของ 29er ให้ได้ หลายคนยังคงสงสัยและตั้งคำถามว่ารถที่ใช้ล้อ 29 นิ้ว จะวิ่งดีกว่ารถที่ใช้ 26 นิ้ว จริงเหรอ หากเป็นเมื่อปี 2002-2004 ซึ่งเป็นยุคการเปิดตัวรถแบบ 29er มีเพียงรถค่าย Gary Fisher เท่านั้นที่ผลิตออกมาสู่ตลาด หลายทฤษฎีที่ นายแกรี่ ฟิสเชอร์ ได้พิสูจน์และทำให้ทั่วโลกเชื่อว่า วงล้อขนาด 29 นิ้ว ของเค้ามีดีกว่า 26 นิ้ว เรามาดูพร้อม ๆ กันครับว่าทฤษีหรือแนวคิดที่ว่า 29 นิ้วมีประสิทธิภาพดีกว่า 26 นิ้ว จะเป็นจริงหรือไม่

วงล้อ 26 นิ้วมีขนาด 559 มม. ส่วนวงล้อ 29 นิ้วมีขนาด 622 มม. เท่ากับวงล้อขนาด 700C ของเสือหมอบ ซึ่งตรงนี้ถือว่าเป็นของแถม สามารถนำยางขนาด 700x25C , 700x28C หรือ 700x38C มาแต่งเป็นรถเสือภูเขาทางเรียบได้ ในยุคเริ่มต้นหลายฝ่ายวิพากษ์วิจารณ์ถึงปัญหาของวงล้อขนาด 29 นิ้ว ได้วอย่างน่าสนใจ ซึ่งผมแยกประเด็นหลักที่น่าจะโดนใจผู้อ่าน มาวิเคราะห์เจาะลึกให้ได้รับทราบกันครับ

ความแข็งแรงของรถและขนาดวงล้อ 29 นิ้ว ขนาดล้อหลังที่โตขึ้น ย่อมมีเส้นผ่าศูนย์ใหญ่ขึ้น ประเด็นที่ถูกหยิบมาถกเถียงก็คือ เมื่อล้อหลังใหญ่ขึ้นตะเกียบโซ่ก็ต้องยาวตาม มีผลโดยตรงกับการให้ตัวมากเกินไปของตะเกียบโซ่ โยงใยไปหากะโหลกซึ่งอาจไม่มั่นคง ไหนจะต้องลดความยาวของท่อหน้าให้สั้นลง เนื่องจากล้อหน้าโตขึ้น เลยทำให้บริเวณด้านหน้าของเฟรมขนาดความแข็งแรงอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

การควบคุมรถ การเลี้ยวและควบคุมจักรยาน ปัจจัยสำคัญอยู่ที่ระยะห่างระหว่างกะโหลกและแกนดุมล้อหน้า ในกรณีล้อ 29 นิ้วระยะห่างแกนล้อหน้าและกะโหลกยาวขึ้นเพื่อไม่ให้ล้อเกยกับท่อล่างของเฟรม มีผลทำให้การบังคับเลี้ยงค่อนข้างจะอืดและไม่คล่องตัว

ตำแหน่งการนั่ง นักปั่นจะรู้สึกแปลก ๆ ในตำแหน่งท่านั่งว่าอยู่ห่างจากแกนกลางของล้อหลังมากไปหรือเปล่า ท่าหนักใจปลายรองเท้าอาจไปถูกกับล้อหน้า เวลาเลี้ยวหักศอกในเส้นทางซิงเกิ้ลแทรคทั้ง 3 หัวข้อเป็นทฤษฎี ที่นักวิจารณ์ในยุคนั้นสรุปว่า เจ้าล้อโตเหมาะกับเฟรมขนาดใหญ่และคนตัวโตเท่านั้น ไม่เหมากับคนตัวเล็กเด็ดขาด แต่ แกรี่ ฟิสเชอร์ ไม่หยุดที่จะพัฒนารถและอธิบายให้เห็นขัดถึงข้อดีของงล้อขนาด 29 นิ้วว่า จริง ๆ แล้วมันไม่ได้มีผลเสียอย่างที่นักวิจารณ์ในยุคนั้นกล่าวอ้างเลย คนตัวเล็กสูงแค่ 160 ซม. กว่า ๆ ก็ขี่ได้

จักรยานเสือภูเขา 29 นิ้ว

ยุติข้อกล่าวหา มุ่งหน้าพัฒนา กาลเวลาเป็นเครื่องพิสูจน์

ทฤษฎีของแกรี่ ฟิสเชอร์ได้ผ่านการทดลองและวิจัยอย่างละเอียด ทฤษฎีที่ทำให้โลกต้องตะลึงก็คือ วงล้อขนาด 29 นิ้วสามารถไปได้เร็วกว่าวงล้อ 26 นิ้ว ทั้งที่ออกแรงเท่ากัน ตัวอย่างเช่น ในระยะทาง 40 กม. ถ้าวงล้อ 29 นิ้ววิ่งเร็วกว่า 3% ก็หมายความว่า วงล้อขนาด 29 นิ้วจะไปถึงเส้นชัยก่อนเพราะประหยัดเส้นทางไป 1.2 กิโลเมตรเลยทีเดียว

แค่ทฤษฎีแรกก็ทำให้หลายสื่อเริ่มหันกลับมาวิเคราะห์ถึงความเป็นไปได้ว่ามีมากน้อยเพียงใด ทฤษฎีที่สอง สาม สี่ตามมาว่าด้วยเจ้าล้อโตนอกจากไปได้เร็วกว่าแล้ว มันยังสามารถผ่านพ้นอุปสรรค อย่างเช่น ก้อนหิน รากไม้ หลุม บ่อ ทราย โคลน ได้ดีกว่าอีกด้วย แค่นั้นยังไม่พอ ยุคโบราณที่เคยบอกว่า ล้อขนาด 29 นิ้วเลี้ยวได้อืดไม่คล่องตัว น่ากลัวจะผิดหมดเสียแล้ว สัดส่วนทางเรขาคณิตของล้อขนาด 29 นิ้ว ถูกพัฒนาให้ออฟเซทของช็อคอัพหน้าที่ 51 มม.ปัญหาเรื่องเลี้ยวให้มุมแคบ ไม่รู้สึกแตกต่างจากล้อ 26 นิ้วแต่อย่างใดเลย อีกทั้งตำแหน่งการนั่งในรถ 29 นิ้ว จะมีจุดศูนย์ถ่วงที่ต่ำลง เมื่อคำนวณจากแกนดุมล้อหน้า ผลที่ได้ก็คือ การควบคุมรถที่ดีขึ้นรวมถึงการยึดเกาะถนนและเข้าโค้งดีอีกด้วย

จักรยานเสือภูเขา 29 นิ้ว

ทฤษฎีไหนก็ไม่สำคัญอีกต่อไป

เพราะปัจจุบัน กลไกทางการตลาดทุกแขนงมุ่งหน้าพัฒนารถจักรยาน 29er ตามแบบที่แกรี่ ฟิสเชอร์ได้วางรากฐานไว้ให้ หลายค่ายยักษ์ใหญ่ เช่น Trek , Specialized , Giant , Cannondale ฯลฯ หรือจะพูดได้เต็มปากก็ได้ครับว่า พ.ศ. นี้ แบรนด์ไหนที่ยังไม่ผลิตรถจักรยานขนาด 29er คงจะลำบากแน่ เนื่องจากผู้ผลิตช๊อคอัพขั้นนำ ผู้ผลิตล้อชั้นเลิศและผู้ผลิตยางระดับแนวน้า ต่างพูดว่า 29er คืออนาคตของวงการเสือภูเขา สำหรับรูปร่างอย่างคนเอเชียเรา ๆ มีโอกาสจะปั่นรถจักรยานเสือภูเขาในแบบ 29er ได้บ้างไหม คำตอบอยู่ที่นักปั่นสาวชาวแคนาดาเอมิลี แบตตี ที่สูงแค่ 159 ซม.  แต่เธอก็สามารถพาเจ้าล้อโต คว้าแชมป์ได้หลายต่อหลายรายการเลยทีเดียว วงการล้อ 29er ในสนามแข่งขันระดับ World cup ว่าที่แชมป์ประจำปีนี้อย่าง ยาโรสลาฟ คูลาฮ์วี ก็ใช้เจ้า 29er ด้วยเหมือนกัน เจ้าล้อโตมาไกลเกินว่าจะถอยหลังและจะก้าวต่อไปถึงแม้ว่าจะเป็นเก้าที่มีสองอยู่ข้างหน้าเสมอ เป้าหมายสำคัญนี้รอการพิสูจน์จากนักปั่นจักรยานเสือภูเขาทุก ๆ คนอยู่แล้ว