จักรยานฟิกซ์เกียร์ (Fixed gear) คุณรู้จักดีมันแค่ไหน ?
จักรยานฟิกซ์เกียร์ (Fixed gear) นี้แต่เดิมคือจักรยานลู่ ใช้เฟรมเน้นแข็งแรงไว้ก่อน ส่วนเรื่องน้ำหนักไม่ซีเรียสกันมากนัก เพราะนักจักรยานลู่จะต้องโยก ดึง กระชากจักรยานทั้งคันเพื่อแข่งกันทำความเร็วในลู่วิ่งวนเป็นวง เรียกว่า “เวโลโดรม” เพราะมันทำความเร็วได้ดี คนที่ไม่ได้เป็นนักจักรยานแข่งจึงเอาจักรยานลู่มาขี่ในชีวิตประจำวัน ซึ่งจะใช้งานกันเป็นปกติเช่นขี่ไปทำงานหรือทำธุระอะไรกันมันก็ทำได้ เพียงแต่ต้องระวังกันมากขึ้นสำหรับคนที่ไม่คุ้นเคย เพราะสภาพดุมหลังที่ไม่มีล้อฟรี (Free Wheel) นั่นจะทำให้ตัวบันไดปั่นหมุนอยู่ตลอดเวลา การหยุดจักรยานฟิกซ์เกียร์ (fixedgear) จะขึ้นอยู่กับความแข็งแกร่งของขาคนขี่เองและโซ่ ที่จักรยานลู่ไม่มีเบรกก็เพราะเมื่อจะหยุดก็ขืนบันไดส่งแรงต้านไปยังดุมหลังได้ หรือถ้าหยุดไม่ได้เพราะโซ่ขาดมันก็ยังไหลลื่นไปตามลู่ซึ่งปราศจากสิ่งกีดขวาง
เรื่องจะขี่จักรยานฟิกซ์เกียร์ (Fixed gear) กันนั้นเรามีความเห็นว่า โดยเนื้อแท้แล้วก็เป็นเรื่องดีที่จะได้ออกกำลังกายกัน แต่เพราะจักรยานประเภทนี้ขี่ยาก ต้องขี่โดยคนที่คุ้นเคยกับมันหรือพูดง่าย ๆ ว่า “เอามันอยู่” เท่านั้นจึงจะปลอดภัย คนที่อยากจะสนุกกับจักรยานฟิกซ์เกียร์ (Fixed gear) จึงควรฝึกการหยุดอย่างปลอดภัยให้ได้เสียก่อน และเพื่อความปลอดภัยขึ้นไปอีกก็ควรเลือกที่ขี่ ไม่ประมาทเพราะโอกาสเกิดอันตรายสูง เมื่อเกิดอุบัติเหตุแล้วตัวคนขี่จักรยานฟิกซ์เกียร์ (Fixed gear) เองนั่นแหละที่จะเจ็บหนักหรือเสียชีวิต
ข้อสังเกตเรื่องเบรกของจักรยานฟิกซ์เกียร์ (fixed gear) ก็คือมันไม่มีเบรก แต่ก็เช่นเดียวกับที่บอกไปแล้วว่าจักรยานลู่นั้นเขาสามารถปล่อยให้ไหลไหได้เรื่อย ๆ ค่อย ๆ ขืนล้อไปจนกว่าจะหยุด แต่ถ้านำมาใช้ในเมืองแล้วอาจไม่มีระยะหยุดยาวเท่ากับในลู่จึงอาจเกิดปัญหาได้เมื่อคุมจักรยานไม่อยู่ เพื่อความปลอดภัยจึงควรมีเบรคใช้การได้อย่างน้อยหนึ่งอันซึ่งแนะนำว่าควรเป็นเบรคหลัง ผู้ขี่จักรยานควรสวมหมวกกันกระแทกทุกครั้งที่ขี่
แต่อันตรายก็ไม่ได้อยู่เฉพาะที่การเบรกเท่านั้น เนื่องจากขาจานของจักรยานฟิกซ์เกียร์ (Fixed gear) หมุนตลอดเวลาไม่อยู่นิ่ง ตอนเข้าโค้งจึงต้องเพิ่มความระมัดระวัง ขาจานหมุนลงมากระแทกพื้นเมื่อไรก็ล้มได้ทันที อีกเรื่องหนึ่งคือช่วงลงสะพานหรือลงเนินยาว ๆ ซึ่งความเร็วจักรยานจะเพิ่มขึ้นตามระยะทางที่ลาดลง ความเร็วเพิ่มรอบขาก็เพิ่มขึ้น ถ้าไม่ขืนไว้อาจหมุนด้วยความเร็วจัดถึง 120-140 รอบต่อนาที คนไม่คุ้นเคยอาจตระหนกตกใจและกลายเป็นอุบัติเหตุได้ไม่คาดฝัน
ถึงตอนนี้จักรยานฟิกซ์เกียร์ (Fixed gear) กำลังเป็นที่นิยมไปทั่วโลก และแพร่หลายในหลายประเทศ ประเทศสวีเดนซึ่งคนนิยมขี่จักรยานกันมาก แต่ในหลายประเทศก็ยังมองว่ามันไม่ปลอดภัย กฎหมายอังกฤษบังคับว่าต้องมีเบรกทั้งหน้าและหลัง เยอรมันนีก็เช่นกัน กฎหมายออสเตรเลียระบุว่าต้องมีเบรกอย่างน้อยหนึ่งตำแหน่งไม่จำกัดว่าหน้าหรือหลัง นิวซีแลนด์บังคับว่าต้องมีเบรกหลังใช้งานได้ดีเป็นอย่างน้อย แต่หลังจากวันที่ 1 มกราคม 1988 เป็นต้นมาก็เปลี่ยนเป็นเบรกหน้า กฎหมายฝรั่งเศสบังคับให้จักรยานมีเบรกทั้งหน้าและหลัง พร้อมไฟส่องทางและตัวสะท้อนแสงทั้งหน้าและหลังเช่นกัน ข้อบังคับนี้ปรากฏในกฎหมายของเดนมาร์กด้วย
นี่คือเกร็ดเล็ก ๆ น้อย ๆ เกี่ยวกับจักรยานฟิกซ์เกียร์ (Fixed gear) ในอีกแง่มุมหนึ่ง ซึ่งปัจจุบันจักรยานฟิกซ์เกียร์ (Fixed gear) ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในต่างประเทศ ไม่เว้นแม้แต่บ้านเราที่แพร่หลายไปสู่เหล่าวัยรุ่น วัยโจ๋ เด็กแนวทั้งหลายก็นิยมไม่แพ้ประเทศอื่น ๆ แต่อย่างไรก็ตามก็ต้องหาความรู้และฝึกฝนการใช้จักรยานฟิกซ์เกียร์ (Fixed gear) ให้คล่อง และระมัดระวังให้มากกว่าปกติหากจะนำไปขี่ตามท้องถนน
อยากได้เด้